Başlık

:

KORUNAN ALANLARDA YÖNETİŞİM MODELİNE YÖNELİK DEĞERLENDİRMELER

Yazar(lar)

:

Erdal ÖZÜDOĞRU

İngilizce Başlık

:

EVALUTIONS FOR GOVERNANCE MODEL IN PROTECTED AREAS

Anahtar Kelimeler

:

Doğa koruma, Kırsal kalkınma, Paydaş, Katılımcılık, Yönetişim

İng. Anahtar Kelimeler

:

Nature Protection, Rural Development, Shareholder, Participation, Governance

Özet

:

1970’li ve 1980’li yıllardan itibaren önemi artarak devam eden korunan alanların yönetim planlarının hazırlanması ve yönetilmesi süreçlerinde diğer paydaşların haklarının da yer alması düşüncesi, günümüzde temel anlayış olarak benimsenmektedir. Korunan alanların planlanması ve yönetiminde yöre halkına yer verilmesinin gerekliliğinin ifade edildiği ilk Kongre, 1982 yılında Bali’de toplanan III. Dünya Korunan Alanlar ve Millî Parklar Kongresi oldu. Daha sonra 2003 yılında toplanan V. Dünya Korunan Alanlar ve Millî Parklar Kongre- si’nde “iyi yönetişim prensiplerinin” ve “yönetişim tiplerinin” tanımlanmasıyla birlikte korunan alanların yönetiminde katılımcılık anlayışı üzerinde önemle duruldu. Fakat Türkiye’nin, tam olarak dünya doğa koruma kamuoyundaki bu gelişmeye paralel bir anlayış geliştirdiği söylenemez. Aynı zamanda Türkiye’de bu konuda yeterince araştırma da bulunmamaktadır. Bu çalışmada teorik bilgi ve soru formlarından elde edilen bulgulardan yararlanılarak Küre Dağları Millî Parkı’nda örnek bir yönetişim yapısı geliştirilmiş ve bu yapının diğer alanlarda uygulanabilirliği tartışılmıştır. Bu çalışmada Arıt Yöresi için önerilen yönetişim yapısı incelendiğinde, bu yapının bütün korunan alanların tampon zonlarında birebir uygulanamayacağı anlaşılmaktadır. Çünkü her bir alanın doğal ortam potansiyelleri ve insan kaynağı farklı olacaktır. Doğal olarak önerilecek faaliyetler ve paydaşlar da farklılaşacaktır. Fakat korunan alanların dışında veya içerisinde oluşturulacak tampon zonlarda bu tür yönetişim modellerinin oluşturulması yoluyla, doğa koruma ve kırsal kalkınma faaliyetleri ile uğraşan bütün paydaşlar bir araya getirilebilecek, paydaşların ortak iradesiyle tek bir organizasyon bünyesinde yönetim daha demokratik bir işleyişle gerçekleşebilecektir.

İngilizce Özet

:

From the years of 1970’s and 1980’s the importance of protected areas has been gradually increasing and the idea to include the rights of other stakeholders in preparing the management plans and in management practices has been adopted as a fundamental approach in recent years. The first Congress, where stated it was necessary to include the rights of other stakeholders in preparing the management plans and in management practices, was in 3rd World Protected Areas and National Parks Congress, Bali, in 1982. After that, in 5th World Protected Areas and National Parks Congress, in 2003, it was fo- cused on the description/definition of “principles of good governance” and “types of governance” and on participatory approach in the management of protected areas. However, Turkey has not been yet made any progress in the approach parallel to this development occurred within the nature conserva- tion sector. In Turkey, also, there is not enough researches on this issue. In this study, a governance model for Küre Mountains National Park is developed by means of the findings from theoretical knowledge and questionnaires, and then discussed whether this study is practicable or not. In this study, when reviewing the governance structure proposed for Arıt Region, found out that this structure cannot be practicable in the buffer zones of all protected areas directly because the natural potentials and human resources of each area would be different, and accordingly the activities to be proposed and stakeholders be different. However, by setting this kind of governance mo- dels in the buffer zones to be designed outside or inside of the protected areas, all stakeholders interested in activities concerning nature conservation and rural development would be come together. Then, therefore, management of the area within the body of a single organization would be more de- mocratic by stakeholders’ common will.

Pdf

:

Tam Metin

Sayı: 37 - 2022 - Tüm Makaleler